Najstariji klub na ovim prostorima, FK „Bačka 1901“ ove godine obeležava veliki jubilej kojim se malo koje sportsko udruženje može podičiti – 120 godina postojanja, opstanka i rada.Tokom svih ovih godina, „Bačka“ je igrala pod znamenjem jedne moćne monarhije, dve kraljevine i čak šest republika.
Osnovana davne 1901. godine na stadionu kraj Somborske kapije, na kome i danas dočekuje svoje rivale. Doživela je i preživela dva svetska rata, pomeranje granica, raspadanje i konstituisanje država, a uprkos tome bila i ostala jedan od simbola vojvođanske ravnice. Nastupala je i pod četiri imena, ali je u fudbalskim istorijskim čitankama krupnim slovima upisana pod onim koje je dobila po 3. avgusta 1901. godine.
Da podsetili kratko na bogatu i zanimljivu prošlost kluba, moramo se vratiti na kraj 19. veka. Iako se fudbal i ranije igrao, „najvažnija sporedna stvar na svetu“ u Subotici je najverovatnije zaživela 1894. godine, kada je Zoltan Vagner, student iz Budimpešte, doneo prvu fudbalsku loptu. Podaci potvrđuju da je prva regularna utakmica održana 1899. godine, kada je grupa Subotičana dočekala Halašane, a po pisanju nedeljnika „Bačkai hirlap“ (Bačkih vesti), domaćini su postigli čak sedam golova, dok su gosti mrežu zatresli samo jednom. Istorija pamti i posetu Beogradu 21. jula 1900. godine, kada je Subotičko Sportsko Društvo na Topčideru demonstriralo “fut bel”. Tadašnja štampa beleži da se kralj Aleksandar Obrenović posebno zahvalio i rukovao sa gostima, koji su mu poklonili fudbalsku loptu.
Kako je, tada još nepoznata igra, sve više uzimala maha, odlučeno je da se napravi društvo koje će organizovano da nastupa. U skladu sa propisima Austrougarske carevine, uslov za to bila je utakmica sa već afirmisanim timom, te je 24. jula 1901. godine kraj Somborske kapije odigrana prva utakmica između fudbalera Subotičkog i Mohačkog gimnastičkog društva, koja je završena rezultatom 4:2. Osnivačka skupština održana je 3. avgusta, kada je zvanično osnovana „Bačka“, a kako je zapisano „klub će se baviti sportskim granama, ali će poseban značaj posvećivati fudbalu“. Za klupske boje izabrane su crvena i bela, prvi predsednik bio je Zambeli Karlo, prvi trener bio je Zoltan Vagner, a u rukovodstvu su bili i dr Joco Manojlović, Antun Ileš, Ivan Sarić, Đuro Stantić…
Vrlo brzo „Bačka“ postaje dominantna u prvenstvu južne Ugarske, čak četiri puta prvak i to u konkurenciji klubova iz Arada, Pečuja, Temišvara i Segedina. U razigravanju za prvaka cele Mađarske 1913. godine osvojeno je treće mesto. Za reprezentaciju Mađarske tada su nastupali Antun Copko i Remija Marcikić Kapetan. Uspon fudbala, godinu dana kasnije, prekida Prvi svetski rat, kada je najveći deo mladića mobilisan, a kraj Somborske kapije lopatali su se samo dečaci još nestasali za uniformu. Interesantno je da su među njima bili Andrija Kujundžić Čiča i Marko Rudić, budući najbolji fudbaleri „Bačke“.
Velikani
Prvi počasni član „Bačke“ bio je Lajoš Vermeš, osnivač Palićke olimpijade. U njoj je sportski rođen Jovan Mikić Spartak, kao i najveći subotički fudbalski as, reprezentativac, bivši igrač Crvene zvezde Tihomir Bata Ognjanov, ali i Stevan Ostojić. Reprezentativci iz njenih redova bili su i Andrija Kujundžić Čiča, Remija Marcikić Kapetan, Mihalj Keškeš, Lajčo Jakovetić, Anton Rudinski i Josip Zemko.
Posle prisajedinjenja Vojvodine Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca i stvaranja nove države 1918. godine, „Bačka“ nastavlja tamo gde je stala. Njeno rukovodstvo 1919. godine učestvuje u formiranju Nogometnog Saveza Jugoslavije i dobija organizaciju jednog od šest podsaveza u zemlji (beogradski, zagrebački, ljubljanski, sarajevski, splitski i subotički). U prvim posleratnim godinama „Bačkisti“ pune mreže BSK-a, Hajduka, Konkordije, HAŠK-a i Građanskog. U državni tim Kraljevine Jugoslavije pozvani su Remija Marcikić Kapetan i Andrija Kujundžić Čiča.
– Sve što sam dao kao fudbaler, dao sam Bačkoj. To više i nije moje. Moja sportska karijera, samo je mala stranica bogate, još neispisane „Bačkine istorije“ – još se pamte čuvene reči Remije Marcikića Kapetana.
Prvo prvenstvo je odigrano 1923. godine, a Subotičani su stigli do polufinala. Isti uspeh,plasman među četiri najbolja, ponovili su i 1925. godine, te naredne godine su ušli u prvih sedam. U godinama koje su sledile, dominaciju u subotičkom fudbalu preuzeo je „SAND“, a tridesetih „ŽAK“ (budući „Spartak“). „Bačku“ su potpomagali zemljoposednici, „SAND“ industrijalci, a „ŽAK“ železnica i državni kapital. Rivalitet među klubovima donelo je zanimljive utakmice i gradske derbije, ali i sujetu koja je oslabila subotičku fudbalsku poziciju. Vrlo brzo dolazi novi rat. Tokom četiri okupacione godine, veliki broj „bačkista“ svih nacionalnosti aktivno je učestvovao u otporu fašističkoj vlasti, a mnogi od njih na oltar slobode položili su ono najvrednije – svoje živote. Posle Drugog svetskog rata, komunističke vlasti jednim potezom brišu sve predratne klubove, to se desilo i „Bačkoj“. Najpre dobija ime HAŠK „Građanski“, a potom „Sloboda“, pa „Zvezda“, da bi 1969. ponovo bila „Bačka“.
Kako god da se zvala, realnost je bila da je „Spartak“ postao klub u koji ulažu grad i subotička privreda, a „Bačka“ njegov „mlađi brat”, baza i rasadnik talenata.
Takmičenja nastavlja u pokrajinskom i republičkom rangu, a najviši dometi su osvajanje kupa Vojvodine 1976. i igranje u osmini finala Kupa maršala Tita 1974.godine, sa čuvenim „Hajdukom“ iz Splita.
– Nismo se mogli suočiti sa nezgodnijim protivnikom. „Hajduk“ je imao strašan tim, trener Tomislav Ivić je bio stručnjak evropskog ranga, a svi Splićani, sem Mijača, bili su reprezentativci – govorio je Josip Zemko. – Znao sam da nemamo nikakve šanse, iako smo igrali na svom terenu, ali igrači su imali toliko pozitivne energije da su verovali u nemoguće. Zbog velikog interesovanja za meč, „Bačka“ se na trenutak preselila na Gradski stadion u Subotici, na kome se okupilo čak 12.000 navijača. Utakmica je završena rezultatom 0:2, ali se Subotičani nisu obrukali, već su gledaocima pružili pravi fudbalski spektakl.
Dok mladi igrači brane grb tima u regionalnim ligama, početkom sedamdesetih osniva se Aktiv veterana, koji su vremenom postali jedan od najvažnijih segmenata klupskog života.
Subotičani u crveno – belim dresovima protekle četiri sezone su se takmičili u Srpskoj ligi, grupa Vojvodina. Pandemija koja je zadesila ceo svet, ostavila je traga i na crveno – bele kraj Somborske kapije. Malo slabije su partije pružali prošle sezone što ih je koštalo seobe u niži rang. Novu sezonu Bačka će početi u Vojvođanskoj ligi, grupa sever, rangu gde je u najduže do sada nastupala. Slobodan Kustudić dobro poznato trenersko ime prihvatio se da bude trener, a pomagaće mu Zoram Milidrag. U godini kada naš najstariji klub obeležava 120 godina pokušaće da odigraju što bolje, a u nekom predstojećem periodu i da se ponovo popnu stepenik više.
Mirjana Novković
Dodaj komentar